Urodził się w 1187 roku, w rodzinie Pereira w okręgu Braga (Portugalia).

Pochodził ze szlachetnego rodu. Pierwsze nauki pobierał u miejscowego księdza, później wspierany przez swego biskupa studiował teologię w szkole katedralnej. Po przyjęciu święceń kapłańskich został mianowany proboszczem parafii São Paio w Vizela.

Pielgrzym i pustelnik

Pragnął nawiedzić groby apostołów Piotra i Pawła i miejsca święte Palestyny. Otrzymawszy urlop, opuścił parafię, pozostawiając ją pod opieką bratanka-księdza. Udał się na pielgrzymkę najpierw do Rzymu, a potem do Jerozolimy. Cała podróż trwała 14 lat.

Po powrocie został przez bratanka usunięty z parafii. Gundysław bez słowa skargi opuścił São Paio de Vizela i odszedł, głosząc Ewangelię na brzegu rzeki Tâmega. W miejscu, gdzie obecnie stoi kościół i klasztor São Gonçalo w Amarante, wcześniej stała mała kaplica pod wezwaniem Matki Bożej Wniebowziętej. Gundysław zamieszkał w niej jako pustelnik, poświęcając czas na modlitwę i pokutę. Opuszczał ją sporadycznie, aby głosić w okolicy.

W poszukiwaniu swojego miejsca

Czując potrzebę znalezienia pewniejszego sposobu na życie wieczne i potwierdzenia swego powołania, Gundysław podjął post o chlebie i wodzie w Wielkim Poście i błagał Matkę Bożą, aby uzyskać łaskę od Pana. Po jakimś czasie Maryja, w widzeniu, kazała mu wstąpić do zakonu, w którym modlitwy zaczyna się i kończy modlitwą „Zdrowaś Maryjo”. Gundysław, posłuszny, zaczął szukać właściwego miejsca, a prowadzony przez Opatrzność, zapukał do drzwi klasztoru braci kaznodziejów w Guimares (założonego niedawno przez bł. Pedro Gonzáleza Telmo). Dość szybko zrozumiał, to właśnie ten Zakon został mu wskazany przez Matkę Bożą.

Dominikański habit otrzymał z rąk samego bł. Piotra Gonzaleza. Po ukończeniu nowicjatu otrzymał pozwolenia, aby z jeszcze jednym bratem powrócić do swej pustelni w Amarante, gdzie kontynuował swoje życie ewangeliczne i dzieła miłosierdzia. Wielu doprowadził do nawrócenia i zachęcał do praktyki autentycznego życia chrześcijańskiego. Był dobrym kaznodzieją-pustelnikiem. Jedna z legend mówi, ze podczas homilii, w której chciał pokazać, jak przerażające jest wykluczenie z Kościoła, „ekskomunikował” kosz chleba; bochenki natychmiast stały się czarne, zgniłe i niejadalne. Kiedy kilka minut później usunął ekskomunikę, chleb stał się znowu świeży i zdrowy.

Najbardziej został zapamiętany z odbudowy mostu prowadzącego przez rzekę Tamega, który został zniszczony przez powódź. Gundysław osobiście zbierał datki na ten cel wśród zamożnych okolicznych mieszkańców, sam pracował przy budowie, a także wspierał robotników, którzy mu pomagali. Ta solidna granitowa konstrukcja przetrwała kilka wieków (obecny most pochodzi z XVIII wieku i nosi nazwę Gundysława – Ponte de Sao Goncalo).

Przypisywano mu wiele cudów związanych z pracami przy moście. Kiedy robotnikom budującym most zabrakło wina, Gundysław modlił się, a następnie uderzył kijem w kamień, który pękł i zaczęło lać się wino. Gdy robotnikom zabrakło z kolei jedzenia, Gundysław podszedł do wody, zawołał, a ryby wyskoczyły na brzeg rzeki, dzięki czemu nikt nie cierpiał już głodu.

Święty swat

Po ukończeniu odbudowy mostu Gundysław żył jeszcze przez kilka lat, nadal poświęcając się głoszeniu i życiu modlitwy. Chociaż prowadził życie pustelnicze, miał być świetnym swatem, który poznawał ze sobą ludzi i sprawiał, że stawiali się parą. To przekonanie ma wpływ na ludową tradycję popularną w Amarante. Wedle legendy panna szukająca męża powinna udać się do kościoła, którego patronem jest Gundysław, odnaleźć tam jego statuę (znajdującą się na lewo od prezbiterium w kaplicy) i pociągnąć trzy razy za sznur przewiązujący jego szatę. W ten sposób ma ona zapewnić sobie pomoc najlepszego swata Portugalii w poszukiwaniach drugiej połówki.

Przekaz głosi, że sama Matka Boża objawiła mu dzień jego śmierci (10 stycznia 1259 r.), na którą przygotował się przyjmując sakramenty. Jego ciało zostało pochowane w kaplicy-pustelni, gdzie nadal działy się cuda za jego wstawiennictwem. Później prymitywną pustelnię zastąpił kościół. W 1540 roku król Portugalii Jan III, zwany Pobożnym, wzniósł wielką świątynię i klasztor, który istnieje do dziś i jest zabytkiem miasta Amarante.

10 lipca 1671 r. papież Klemens X rozszerzył używanie formularza mszy i oficjum brewiarzowego na cały Kościół, które już od 1561 r., czyli od czasu beatyfikacji Gundysława, były używane wyłącznie w Portugalii.

Jego imię w języku portugalskim (Gonçalo) jest dość popularne, szczególnie w Brazylii, gdzie znajduje się kilka miejscowości nazwanych na jego cześć, na przykład: São Gonçalo de Amarante i São Gonçalo.