Droga Ilony (Heleny) do świętości była konsekwentnym podążaniem za wolą Bożą.

Ilona przyszła na świta około 1200 roku na Węgrzech w miejscowości Veszprém, około 100 km na południowy zachód od Budapesztu. O jej rodzinie nic nie wiadomo. Przypuszcza się tylko, że mogła pochodzić ze średniozamożnego mieszczaństwa.

U beginek

Od dzieciństwa była wychowywana przez wspólnotę wesprymeńskich beginek. Beginki to stowarzyszenie pobożnych świeckich kobiet. W średniowieczu wspólnoty beginek tworzyły kobiety niezamężne, które ślubowały czystość, ubóstwo i posłuszeństwo, ale tylko w czasie, gdy dobrowolnie zamieszkiwały w swojej wspólnocie (zwanej beginatem), którą zawsze mogły dobrowolnie opuścić. Beginki zajmowały się głównie tkactwem, koronkarstwem, robieniem na drutach, praniem, opiekowały się chorymi i dbały o pamięć zmarłych.

Nie wiadomo, z jakich powodów Ilona od dzieciństwa była wychowywana przez beginki. Historycy uważają, że mogło to wynikać z pobożności jej rodziców, którzy chcieli, aby Ilona od najmłodszych lat swoim życiem służyła Panu Bogu. Być może jednak Ilona jako dziecko straciła rodziców, a beginki wzięły ją pod opiekę i na wychowanie.

W beginacie, do którego należała Ilona, dość szybko zaczęła pełnić funkcję przełożonej. Beginki, z którymi mieszkała, wybrały ją na tę funkcję, ponieważ już od młodych lat wyróżniała się niezwykłym zjednoczeniem z Chrystusem.

W rodzinie świętego Dominika

Już na początku lat dwudziestych XIII wieku, kiedy to powstał Zakon Kaznodziejski, do Węgier przybyli pierwsi dominikanie. Ilona, poznawszy duchowość dominikańską i czując zagrożenie istnienia wspólnot beginek, postanowiła wraz z innymi beginkami wstąpić do Zakonu Kaznodziejskiego. Za zgodą pierwszego dominikańskiego prowincjała Węgier, bł. Pawła z Dalmacji, wesprymeńskie beginki zostały włączone do trzeciej gałęzi Zakonu Kaznodziejskiego. Od tej pory Ilona wraz ze wszystkimi jej siostrami zostają tercjarkami dominikańskim i formalnie należą do Zakonu.

Nowo obłóczone tercjarki nie zmieniły swojego stylu życia, nadal mieszkały razem w jednym domu, a Ilona pełniła funkcję ich przełożonej. Widocznym znakiem przynależności do Zakonu stał się noszony przez nie biały habit i czarna kapa.

W ciągu dnia Ilona spędzała wiele godzin na modlitwie. W Veszprém mówiło się o jej skuteczności, dzięki której chorzy byli uzdrawiani z chorób. Miała także dar proroctwa. Przepowiedziała najazd Tatarów na Węgry w 1241 roku.

Jako przełożona zachęcała swoje siostry ze wspólnoty do gorliwej modlitwy i realizowania ideału duchowej jedności z Chrystusem. Była mistyczką, nieraz w czasie modlitwy była zatopiona w ekstazach. Na dowód jej zjednoczenia z Chrystusem otrzymała niezwykły dar: stygmaty. Pierwsza krwawa rana pojawiła się na jej prawej dłoni 4 października 1234 roku, we wspomnienie św. Franciszka z Asyżu, pierwszego stygmatyka. Ilona, jako jedna z pierwszych kobiet w historii Kościoła katolickiego obdarzona darem stygmatów, stała się ozdobą Zakonu Kaznodziejskiego. Drugi stygmat pojawił się na jej lewej dłoni 29 czerwca 1238 roku w południe, w uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Za klauzurą

Z czasem, rozpoznając wolę Bożą, Ilona zapragnęła wraz z towarzyszkami jeszcze bardziej poświęcić się Bogu i przekształcić się w drugą gałąź Zakonu Kaznodziejskiego, stając się osobami konsekrowanymi żyjącymi za klauzurą. Otrzymała poparcie od wesprymeńskiego biskupa Bertelana (Bertranda) i za jego zgodą Zakon Kaznodziejski mógł się cieszyć założeniem pierwszego na Węgrzech klasztoru mniszek dominikańskich.

27 czerwca 1240 roku biskup Bartłomiej wydał dokument fundacyjny klasztoru św. Katarzyny Panny i Męczenniczki z Veszprém. Na Ilonę i pozostałe siostry został nałożony – na dotychczasowy biały welon – także czarny welon, który był znakiem, że od teraz są na własność poświęcone Bogu. Ilona i tym razem pełniła we wspólnocie funkcję przeoryszy. Naśladując św. Dominika dbała o to, aby siostry poświęcały swój czas na studium i modlitwę oraz akty pokutne za grzeszników.

W blasku świętości

Nie wiadomo dokładnie, kiedy umarła Ilona. Według różnych źródeł było to 13 lub 15 listopada; występują też duże rozbieżności gdy chodzi o rok: niektórzy podają 1240, inni 1270 r. Pewne jest to, że zaraz po jej śmierci zniknęły z jej ciała krwawe rany, co świadczy o prawdziwości stygmatów, jakie nosiła. Została pochowana w klasztorze św. Katarzyny w Veszprém, w którym spędziła ostatnie lata życia. Bardzo szybko po jej śmierci do jej grobu przybywały tłumy ludzi, doświadczając licznych cudów.

W 1287 r. otworzono grób Ilony i jej szczątki, uznane za relikwie, przeniesiono do kościoła klasztornego, gdzie złożono je w grobowcu. Obrzędu tego dokonał wesprymeński biskup Piotr Héder. Akt ten był równoważny z beatyfikacją Ilony. Błogosławiona Ilona została patronką miasta Veszprém i orędowniczką węgierskiej prowincji Zakonu Kaznodziejskiego, obecnie stanowiącej wikariat generalny dominikanów. Wspomnienie błogosławionej Ilony obchodzone jest 13 listopada.

Źródła:

Twój patron – bł. Ilona, Piotr Stefaniak, Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2012 r.
Mistyczki: święte i błogosławione mniszki dominikańskie, Piotr Stefanik, Wydawnictwo WAW, 2007 r.

tekst: Ilona Dębowska
fraternia bł. Michała Czartoryskiego, Warszawa-Służew